مقدمه : اگر به دنبال راهی برای ارتقای ساختار گلخانه خود هستید، احتمالاً نام «فایبرگلاس» به گوش‌تان خورده است. این ماده که ترکیبی از الیاف شیشه و رزین است، در سالهای اخیر جایگزینی جذاب برای مواد سنتی مانند فلز یا چوب شده است. اما چرا یک کشاورز یا مدیر گلخانه باید به فایبرگلاس فکر کند؟ پاسخ این سؤال را در مزایای عملی و تجربیات واقعی کاربران این ماده میتوان یافت.
فایبرگلاس چیست؟ از آزمایشگاه تا گلخانه
اولین بار در دهه ۱۹۳۰ بود که فایبرگلاس به عنوان یک ماده سبک و مقاوم معرفی شد. اما کاربرد آن در گلخانه ها داستان جدید تری دارد. سال گذشته، در بازدیدی از یک گلخانه پیشرفته در هلند، متوجه شدم چگونه توری های فایبرگلاس جایگزین داربست های فلزی سنگین شده بودند. مدیر آنجا توضیح داد: «این توری ها نه تنها وزن گیاهان را تحمل می کنند، بلکه برخلاف فلز، در تماس با کودهای شیمیایی خورده نمی شونداین دقیقاً همان نقطه قوتی است که فایبرگلاس را از رقبا متمایز می کند.
کاربردها: از سایه بان تا تنظیم رطوبت
وقتی صحبت از گلخانه می شود، فایبرگلاس تنها به داربست ها محدود نمی شود. یکی از دوستان که در منطقه گرمسیر گلخانه دارد، از توری های سایه انداز فایبرگلاس با درصد تاری ۷۰٪ استفاده می کند. او می گوید: «تابستان گذشته، با نصب این توری ها، میزان سوختگی برگها ۴۰٪ کاهش یافت. اما این همه ماجرا نیست در گلخانه های شمال ایران، برخی تولیدکنندگان از این توری ها برای ایجاد جریان هوای یکنواخت در فصل های مرطوب استفاده می کنند.
مزایایی که نمیتوان نادیده گرفت
۱. مقاومت در برابر خوردگی: تحقیقات دانشگاه واگنینگن هلند ۲۰۲۳ نشان می دهد فایبرگلاس در محیط های اسیدی تا ۷ سال بدون نیاز به تعویض کار می کند.
۲. کاهش هزینه های پنهان: یک گلخانه دار در اصفهان تعریف کرد: با جایگزینی داربست های فلزی، هزینه حمل ونقل ما ۲۵٪ کم شد، چون فایبرگلاس سبک تر است
۳. عایق حرارتی طبیعی: در زمستان گذشته، گلخانه ای در آذربایجان با استفاده از این توری ها، مصرف سوخت خود را ۱۵٪ کاهش داد.
چالش ها: هر نوری سایه ای دارد
با همه مزایا، فایبرگلاس بی نقص نیست. مثلاً در مناطق با تابش شدید آفتاب، برخی مدل ها پس از ۳-۲ سال کم رنگ می شوند. اما راه حل چیست؟ یک تولیدکننده ترکیه ای به من گفت: «ما از پوشش های ضد UV استفاده می کنیم که طول عمر توری ها را تا ۱۰ سال افزایش می دهد». همچنین، تمیز کردن دورهای توری ها با آبپاش کم فشار، از تجمع گردوغبار جلوگیری می کند.
آینده فایبرگلاس: نوآوری هایی در راه است
اخیراً در یک کنفرانس کشاورزی در برلین، نمونه هایی از فایبرگلاس با پوشش نانو ایی مشاهده کردم که مقاومت آن را در برابر قارچ ها افزایش می دهد. این نوآوری ها نشان می دهد فایبرگلاس تنها یک ماده نیست، بلکه پلتفرمی برای توسعه فناوری های آینده است.
نتیجه گیری: آیا فایبرگلاس برای شما مناسب است؟
اگر به دنبال کاهش هزینه های نگهداری، افزایش عمر سازه و بهبود عملکرد گلخانه هستید، فایبرگلاس گزینه ی قابل تأملی است. البته پیش از خرید، حتماً با تأمین کنندگان معتبر مشورت کنید و نمونه های مختلف را آزمایشی نصب کنید. همانطور که یک کشاورز باتجربه می گوید: «بهترین راه برای تصمیم گیری، مقایسه میدانی است».
